Instrukcja wychowu gąsiąt rodzicielskich

Gęś Biała Kołudzka®

Hodowana w Instytucie Zootechniki PIB ZD Kołuda Wielka gęś jest rasą doskonaloną w tym miejscu od 1962 roku. Praca hodowlana doprowadziła do wytworzenia i utrwalenia wielu wartościowych cech użytkowych, które dają ogromne możliwości do osiągania sukcesu ekonomicznego, zarówno w aspekcie produkcji jaj wylęgowych, jak i w tuczu młodych gęsi. Odpowiednia jakość i wyjątkowa smakowitość mięsa gęsi Białych Kołudzkich® sprawia, że są one poszukiwane jako rarytas na rynkach zagranicznych, zwłaszcza niemieckim, ale również w ostatnich latach w naszym kraju.

Pisklęta gęsie

Charakterystyka piskląt gęsich została zawarta w normie polskiej nr PN-R-78566 z dnia 12.01.1998 r.

Transport

Przewożenie gąsiąt jednodniowych powinno odbywać się w samochodzie utrzymującym temperaturę około 24-26°C, przy zapewnieniu właściwej wymiany powietrza. Gąsięta powinny być transportowane w standardowych kontenerach lub kartonach zawsze wyłożonych ściółką.

Higiena

Pomieszczenie dla gąsiąt powinno być widne, dobrze utrzymujące ciepło i wentylowane. Przed wprowadzeniem gąsiąt stosuje się mycie pomieszczeń, bielenie i dezynfekcję środkami dezynfekcyjnymi przeznaczonymi do tego celu i dostępnymi na rynku (np. Virkon, Rapidal, Rapicid Viropol, AseptolPro itp.). Pierwszą ściółkę powinna stanowić kilkucentymetrowa warstwa słomy, skutecznie oddzielająca gąsięta od podłoża. Słoma używana do ścielenia powinna być sucha i wolna od pleśni. Spleśniała słoma jest szkodliwa, ponieważ wywołuje aspergilozę gąsiąt. Dobrymi środkami do odkażania wybiegów ziemistych są wapno palone lub chlorowane w dawce 1-4 kg/m2, natomiast do betonowych – można używać tych samych, co do dezynfekcji pomieszczeń. Zastosowanie jednego z tych środków ogranicza liczbę pasożytów w środowisku odchowu. Należy również pamiętać o zabezpieczeniu obiektów przed owadami i gryzoniami (dezynsekcja i deratyzacja).

Ogrzewanie

W wychowalni preferuje się ogrzewanie centralne (różnego typu), wspomagane promiennikami elektrycznymi lub różnego rodzaju dmuchawy i nagrzewnice. Wydajność tych ostatnich powinna być dobrze dopasowana do kubatury pomieszczenia. Złe dobranie dmuchaw i zły rozstaw urządzeń w pomieszczeniu może wywoływać niepotrzebny, a nawet niebezpieczny w pierwszych dniach życia piskląt ruch powietrza, powodujący intensywną utratę wody z organizmu. Ważne, aby temperatura w ciągu doby była stała i wyrównana we wszystkich miejscach wychowalni (tab. 2.).

Wentylacja

Wentylacja powinna zapewniać stałą dostawę świeżego powietrza i odprowadzenie zanieczyszczonego szkodliwymi gazami poza budynek, nie powodując przeciągu, ponieważ gąsięta są na nie bardzo wrażliwe. Dopuszczalny ruch powietrza nie powinien przekraczać 1 m/s latem i 0,2- 0,3 m/s w okresie zimowym.

Wilgotność

Przyjmuje się, że w pierwszych 3-4 dniach wychowu, prawidłowa wilgotność względna powietrza wychowalni powinna wynosić 65-70%. Zbyt niska wilgotność powietrza (poniżej 55%) powoduje intensywną utratę wody z organizmu piskląt i sprzyja dużemu zapyleniu wychowalni, szczególnie przy stosowaniu sypkich mieszanek paszowych. Natomiast wysoka wilgotność powoduje odczuwanie chłodu, pomimo że termometry wskazują temperaturę optymalną, jak też sprzyja rozwojowi grzybów pleśniowych.

Oświetlenie

Promiennik stosowany do ogrzania miejsca odchowu gąsiąt zapewnia odpowiednią ilość światła. Wychowalnia powinna być oświetlona stale, co najmniej przez pierwsze 3 doby. Jeżeli panuje odpowiednia temperatura powietrza, to od 4. doby, w ciągu dnia można wyłączać promienniki, pod warunkiem, że w pomieszczeniu jest wystarczająca powierzchnia okien lub inne oświetlenie. Wieczorem i nocą temperatura zwykle ulega obniżeniu, zatem promienniki powinny być włączone. Najbezpieczniejsze jest stosowanie nocnego oświetlenia (promiennikiem) do 3. tygodnia odchowu włącznie. Jeżeli stosuje się inny sposób ogrzewania, niż promiennik, wówczas można ograniczać czas oświetlenia do 14 – 16 godzin na dobę, stopniowo przyzwyczajając gąsięta do ciemności. Nie wolno jednak zanadto z tym się spieszyć, gdyż w ciemności gąsięta nie żerują. Głodne gąsięta marzną, przeziębiają się i chorują. Przyzwyczajanie powinno następować zgodnie z zapadaniem naturalnego zmroku. Od 4. tygodnia chowu stosuje się naturalny dzień świetlny. Zbyt intensywne natężenie światła lub stosowanie oświetlenia przez całą dobę, może powodować u gąsiąt, jak i u starszych gęsi nerwowość, która nierzadko powoduje dziobanie się ptaków, przechodzące w kanibalizm. Światło wpływa na szereg przemian fizjologicznych organizmu gęsi, więc należy go używać z rozwagą. Stosowanie oświetlenia od września do 9 grudnia (nawet w ciągu naturalnego dnia) sprowokuje zmiany hormonalne w organizmie ptaków, które będą indukcją do rozpoczęcia cyklu rozrodczego.

Obsada

Jest to czynnik, który powinno się traktować bardzo poważnie, ponieważ wpływa na inne parametry środowiska i zachowanie gęsi. Przekraczanie zaleceń (tab. 1.) zwykle skutkuje kłopotami w odchowie. Bardzo istotnym zaleceniem w pierwszym okresie odchowu jest utrzymywanie gąsiąt w grupach liczących maksymalnie do 300 szt.

Żywienie

Od początku wychowu, gąsięta muszą mieć stały dostęp do paszy i wody. Rozpoczynają żerowanie dopiero wówczas, gdy są do tego gotowe i kiedy poczucie głodu skłoni je do poszukiwania pożywienia. Gąsiąt jednodniowych nie wolno głodzić!!! Niezależnie od tego jak długo trwał transport piskląt, przed ich wyjęciem z opakowań należy napełnić wodą urządzenia do pojenia, a do karmideł nasypać paszę. Następnie można przystąpić do wyjmowania gąsiąt z opakowań i napojenia poprzez zanurzenie dzioba w poidełku. W pierwszych 4 dobach życia należy używać poideł odwracalnych w ilości 1 poidło na 35-40 gąsiąt. W 5 dobie życia można stopniowo wprowadzać automatyczne systemy pojenia. Poidła kropelkowe są nieodpowiednie dla gąsiąt!!! Zastosowanie ich w pierwszych dniach życia skutkuje stratami piskląt, przekraczającymi 10% stada. Poidła zawieszane, powinny być w pierwszych dniach życia gąsiąt opuszczone na najniższy poziom, tak aby opierały się na ściółce (należy zwracać uwagę, czy po przydeptaniu ściółki przez stado, pisklęta swobodnie sięgają do poideł).

W pierwszym okresie odchowu (do około 4. tygodnia życia) powinno się stosować mieszankę treściwą zadawaną do woli, tzn., że pasza w karmidłach powinna być stale dostępna dla gąsiąt. Już jednodniowe pisklęta próbują skubać zielonkę, która na pewno wpływa pozytywnie na ich zdrowie. Należy jednak pamiętać, że zielonka zawiera znaczny udział wody, w związku z czym przyczynia się do zwiększonego zawilgocenia ściółki, co wiąże się z częstszym dościelaniem. W przypadku wczesnych wstawień gąsiąt i braku zielonki należy zastosować dodatek mieszanki ziołowej, której skład opracowano w IZ PIB ZD Kołuda Wielka, którą można nabyć w firmie „Vipera” – tel. 604 645 075.

Podstawą oceny podawanej paszy treściwej jest kontrola ilości jej spożycia (tab. 3.) i obserwacja zachowania gąsiąt. Pasza o dobrym składzie i jakości jest chętnie pobierana, a jedno pisklę w ciągu pierwszego tygodnia życia zjada jej około 350 g. Już pod koniec 1. tygodnia życia gąsięta powinny mieć dostęp do mieszanki mineralnej ze żwirem, którą należy podawać w oddzielnych karmidłach. Obecnie można nabyć gotową mieszankę mineralną produkowaną przez różne firmy paszowe lub przygotować w gospodarstwie, złożoną ze żwiru (40%), Avimixu (40%), kredy pastewnej (10%) i mieszanki MMD (10%). Kamyki gruboziarnistego żwiru o średnicy 2-4 mm odgrywają ważną rolę w żołądku mięśniowym, zwiększając jego skuteczność w rozdrabnianiu pokarmu. Pamiętajmy, że nie można żwiru zastąpić drobnoziarnistym piaskiem, który nie zatrzymuje się w żołądku. Przedostając się do jelit, może wywoływać poważne kłopoty zdrowotne.

Wartość paszy treściwej zmienia się w poszczególnych okresach życia gęsi (tab. 4).

  • w żywieniu jednorocznych gęsi należy szczególną uwagę zwracać na ilość i jakość skarmianej zielonki lub pasz okopowych. Jeśli te pasze są słabej jakości lub jest ich zbyt mało, należy zwiększyć ilość paszy treściwej, nawet do 240-260 g/1 szt.
    Skarmianie zielonki rozpoczyna się w miarę możliwości jak najwcześniej, nawet w pierwszym tygodniu życia. Zasadniczo praktykuje się zadawanie zielonki do woli. Wyrośnięte gęsi i dorosłe zjadają jej 1-1,5 kg dziennie.
  • Gęsi w pierwszym roku nieśności należy karmić dawką nie wyższą niż 400 g/1 szt. dziennie.
  • gęsi znoszą jaja do końca lipca

Mieszanka mineralna

Mieszanka mineralna na okres nieśności podawana do woli. Skład mieszanki mineralnej:

  • żwir gruboziarnisty – 30%
  • Avimix – 20%
  • Kreda pastewna – 27%
  • Mieszanka MMD – 23%

Efekty produkcyjne zastosowania programu świetlnego dla gęsi Białych Kołudzkich®

Rozpoczęcie i wprowadzanie programu świetlnego zgodnie z tabelą 6. skutkuje tym, że:

  • po 27-31 dniach następuje produkcja pierwszych jaj;
  • po następnych 5-9 dniach – 10% nieśności (razem 36 dni od rozpoczęcia programu);
  • po następnych 4 dniach – 20% nieśności (razem 40 dni od rozpoczęcia programu);
  • po następnych 6-7 dniach – 40% nieśności (razem 46-47 dni od rozpoczęcia programu).

Uwaga! Wprowadzenie programu świetlnego w danym roku uzależnione jest od terminu dostawy jaj do zakładu wylęgowego i zapotrzebowania na gąsięta.

Warunki niezbędne do wprowadzenia programu świetlnego i uzyskania dobrych efektów produkcyjnych jaj.

  • Wiek gęsi i utrzymywanie stada jesienią w naturalnym dziennym oświetleniu (nie włączamy światła nawet w ciągu dnia).
  • Budynki szczelnie zaciemnione.
  • Odpowiednia przestrzeń życiowa dla gęsi.
  • Dobrze funkcjonująca wentylacja w budynkach.
  • Równomierne rozmieszczenie punktów świetlnych (na wysokości ok. 3 m. od głowy gęsi).
  • Zapewnienie optymalnego natężenia światła 5,5-6 W/m2 (15 lx) powierzchni podłogi.

Obsada gęsi:

W okresie reprodukcji obsada powinna wynosić 0,8-1 m2 dla 1 gęsi w gęśniku i powyżej 2 m2 na wybiegu.

Zalecane szczepienia przeciw chorobie Derzsy’ego Szczepionka Deparvax

  • 9-14 dzień życia ½ dawki,
  • Po 2 tygodniach ½ dawki,
  • 1 miesiąc przed planowaną nieśnością,
  • Po 2-3 tygodniach powtórne szczepienie

Lekarz opiekujący się stadem ocenia sytuację epidemiologiczną w kraju oraz stan epizootyczny rejonu w którym znajduje się ferma gęsi i na tej podstawie rekomenduje harmonogram szczepień.

Odrobaczanie

Terminy odrobaczania gęsi:

1) 2 tygodnie przed szczepieniem przed sezonem nieśnym;
2) Przed jesiennym zasiedleniem budynku, w którym będzie utrzymywane stado rodzicielskie.

Orientacyjne spożycie paszy przez gęsi rodzicielskie w ciągu roku

  • 72-75 kg paszy treściwej na 1 szt. w okresie nieśności (styczeń – lipiec)
  • 28-30 kg paszy treściwej na 1 szt. w okresie spoczynku (sierpień – grudzień)
  • 120 kg zielonki na 1 szt. w okresie spoczynku (sierpień – grudzień).

Zasady postępowania reklamacyjnego

1. Producent rozpatruje reklamacje zgłoszone przez Kontraktującego lub Bezpośredniego Odbiorcę w terminie nie późniejszym niż 48 godzin od momentu załadunku piskląt. W przypadku zaobserwowania objawów choroby lub upadków gąsiąt Kontraktujący i Odbiorca Bezpośredni zobowiązani są zawiadomić Producenta w czasie nie późniejszym niż 24 godziny od zaistnienia sytuacji.

2. Zgłoszenia należy dokonać niezwłocznie: telefonicznie (Kierownik Zakładu Wylęgu Gęsi – nr tel. 695732219) oraz za pośrednictwem poczty elektronicznej (koluda@iz.edu.pl i kw_inkub@poczta.onet.pl), z dokładnym opisem stwierdzonych okoliczności wraz z dokumentacją fotograficzną. Zdjęcia powinny przedstawiać wnętrze wychowalni, ze szczególnym uwzględnieniem systemu pojenia i karmienia gąsiąt oraz pomiaru temperatury powietrza. Jednocześnie najpóźniej do 48 godzin od stwierdzenia choroby lub upadków gąsiąt, konieczne jest przesłanie opinii lekarza weterynarii opiekującego się stadem.

3. Odbiorca Bezpośredni, na którego fermie są odchowywane nabyte gąsięta jest zobowiązany do udostępnienia miejsca odchowu przedstawicielowi Producenta w celu dokonania oceny warunków środowiska i stosowanych zasad odchowu pod względem ich zgodności z „Instrukcją wychowu gąsiąt” lub „Instrukcją odchowu gąsiąt…”. Udostępnienie miejsca odchowu przedstawicielowi Producenta jest niezależne od sytuacji epizootycznej, o ile Producent wyrazi wolę oceny warunków odchowu.

4. Zgłoszenie reklamacji nie zwalnia Odbiorcy Bezpośredniego, na którego fermie znajdują się gąsięta, od prowadzenia naturalnych procedur mających na celu ochronę zdrowia i życia gąsiąt tj.:

  • wezwania lekarza weterynarii i wdrożenia zaordynowanego postępowania lub leczenia;
  • przeprowadzenia badania dostarczonych piskląt w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej lub w innym akredytowanym laboratorium w trybie pilnym, od chwili wystąpienia problemów z odchowem.

5. Padłe gąsięta należy przechować w warunkach chłodniczych do czasu przybycia przedstawiciela Producenta.

Hodowca gęsi Białej Kołudzkiej®

Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy
Zakład Doświadczalny Kołuda Wielka
ul. Parkowa 1
88-160 Janikowo

Tel. 52 35 13 391
www.koluda.pl
facebook.com/ZD.Koluda

dr inż. Kamila Kłos
Dyrektor Zakładu
e-mail: kamila.klos@koluda.com.pl

dr inż. Jakub Badowski
Kierownik Zakładu Wylęgu Gęsi
e-mail: kw_inkub@poczta.onet.pl
jakub.badowski@koluda.com.pl
ZWG – tel. 52 35 82 778